“Bakıya xoş gəlmisiniz!” Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanına enərkən baş redaktorum Rafael Nektalov geniş təbəssümlə dedi. Təyyarədən enən kimi biz – mən, Rafael və rejissor Ariel Roubinoff – əlində adlarımız yazılmış lövhə tutan bir qadınla qarşılaşdıq və o, bizi VIP terminala aparan xüsusi çıxışdan VIP servisə apardı.
Bu, Azərbaycana mənim ilk, Rafaelin isə son 12 ayda 6-cı səfəridir. O, biz maşının dəri oturacaqlarına oturduqda “Hökumətin qonağı olanda çox gözəldir” dedi, . Biz Buxar Yəhudiləri Cəmiyyətinin Nümayəndə heyəti olaraq bir həftəlik (uğurlu Ümumdünya Konqresinin ardınca) Azərbaycana dəvət olunmuşuq. Təkcə Bakıda deyil, həm də Qubadakı ümumyəhudi şəhərciyində və bu yaxınlarda işğaldan azad edilmiş Qarabağda olacağıq.
Bakıya çatan kimi Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən Zaur Salmanovla görməli yerləri gəzməzdən əvvəl bizi əvvəlcə otelimizə apardılar. Orada azca dincəldik. İlk ziyarətimiz Şəhidlər Xiyabanı, Qarabağ müharibəsində (Ermənistanla bu ilin payızında sona çatan 30+ illik münaqişə) və zorakılıqla basqın edilən Qara Yanvarda həlak olanların hamısına həsr olunmuş inanılmaz xatirə kompleksi oldu. 1990-cı ilin yanvarında Sovet İttifaqının süqutu zamanı Bakıda antisovet əhval-ruhiyyəsi olub. Burada 15 min nəfər dəfn edilib. Biz Qarabağ münaqişəsində vuruşmuş məşhur dağ yəhudisi Aqarunov Albert Aqarunoviçin (1969-1992) məzarını ziyarət etdik, qəbiri üstünə qırmızı qərənfillər qoyduq.
Xiyabanın sonunda Xəzər dənizinin ruhlandırıcı mənzərələri ilə gözəl Əbədi məşəl yanır.
Oradan, rejissor Ariel Roubinoffun “Yerusəlimə çox bənzəyir”, deyə qeyd etdiyi İçəri şəhərə getdik. Bura, solğun rəngli daş və Aralıq dənizi görünüşlü yerdir. Köhnə şəhəri əhatə edən daş qala da var ki, bu, mənə Buxaranı əhatə edən qaladan daha çox Avropadakı Roma şəhərlərini xatırladır. Biz indi muzey olan Şrivanşahlar Sarayını ziyarət etdik, 12-ci əsrə aid Qız Qalasının yanından keçdik (biz bütün pilləkənləri qalxa bilməyəcək qədər tıxaclı idik) və keçmiş Zərdüşt məbədinin yanındakı yerdəki oyma daşlardan ibarət sərginin ətrafında olduq. Daha sonra Xalça Muzeyinə yollandıq.
Xalça Muzeyi tüklü xalçaya bənzəyən silindr formalı binanın içərisindədir. Bələdçimizin sözlərinə görə, bu, dünyada ilk xalça muzeyi idi! Azərbaycanlılar dünyanın ən yaxşı xalçalarını istehsal etməklə fəxr edirlər ki, onlar bu xalçaların fars xalçalarını xeyli üstələdiyini iddia edirlər. (Kim bilirdi? Mən yox!) Bələdçimiz müxtəlif motivlərin necə fərqli mənalar daşıdığını və ailə qurmazdan əvvəl qadınlara verilən tipik sualın necə olduğunu izah etdi: “Siz xalça toxuya bilirsinizmi?” (Kaş ki, nahar etmək qədər asan olsaydı…)
Sabah bizə iş adamı və Buxariya Yəhudi İcma Mərkəzinin prezidenti Leon Nektalov və Beni Benjamini qoşulacaq. Birlikdə, səfərimizin qalan hissəsinə davam etməzdən əvvəl səfərimizin təşkilatçıları olan Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi ilə görüşəcəyik.
Foto: Zaur Salmanov
Həftəlik səfərimiz haqqında 2 həftədən sonra (1164-cü buraxılış) növbəti ingiliscə sayında daha çox yazacam.
By Erin Levi
Bukhariantimes.org
